سندرم کوشینگ یا هیپرکورتیزولیسم، به دلیل سطح غیر طبیعی بالای هورمون کورتیزول رخ می دهد. این امر می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. در بیشتر موارد ، درمان می تواند به شما در کنترل سطح کورتیزول کمک کند.
علائم سندروم کوشینگ
شایعترین علائم این بیماری عبارتند از:
افزایش وزن
تجمع بافت چربی مخصوصا در قسمت میانی و فوقانی پشت بدن، صورت (گرد شدن صورت) و بین شانه ها (بوفالویی شکل شدن)
– ایجاد ترک های پوستی به رنگ صورتی و یا بنفش بر روی پوست شکم، ران، بازوها و سینه
– نازک و شکننده شدن پوست بیمار و به راحتی کبود شدن
– آکنه
– ضخیم شدن و قابل رویت شدن موهای صورت در زنان (هیرسوتیسم)
– نامنظم شدن یا توقف دوره های قاعدگی در زنان
– کاهش میل جنسی در مردان
– کاهش باروری در مردان
– اختلال نعوظ در مردان
– خستگی
– ضعف عضلات
– افسردگی، اضطراب و زودرنجی
– مشکلات شناختی
– افزایش فشار خون
– عدم تحمل گلوکز که ممکن است منجر به بیماری دیابت شود.
– پوکی استخوان و شکستگی آن
علاوه بر علائم شایع بالا ، علائم دیگری نیز وجود دارد که ممکن است گاهی اوقات در افراد مبتلا به این سندرم مشاهده شود:
- قند خون بالا
- تشنگی
- افزایش ادرار
- پوکی استخوان
- فشار خون بالا
- سردرد
- نوسانات خلقی
- اضطراب
- تحریک پذیری
- افسردگی
- افزایش میزان عفونت
سندرم کوشینگ در کودکان
کودکان نیز می توانند به سندروم کوشینگ مبتلا شوند. اگرچه این سندرم در کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر اتفاق می افتد اما طبق مطالعه ای در سال ۲۰۱۹ ، حدود ۱۰ درصد موارد جدید سندرم کوشینگ هر ساله در کودکان رخ می دهد.
علاوه بر علائم بالا ، کودکان مبتلا به سندرم کوشینگ ممکن است دارای موارد زیر نیز باشند:
- چاقی بیش از حد
- سرعت رشد کندتر
- فشار خون بالا
سندرم کوشینگ در زنان
سندروم کوشینگ در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد. بر اساس نتایج موسسه ملی بهداشت زنان سه برابر تعداد بیشتر از مردان به سندرم کوشینگ مبتلا می شوند. زنان مبتلا به سندرم کوشینگ ممکن است موهای زائد صورت و بدن بیشتری نسبت به حالت نرمال داشته باشند. این موهای زائد اغلب در نواحی زیر میرویند:
- صورت و گردن
- سینه
- شکم
- ران
علاوه بر موارد بالا، زنان مبتلا به سندرم کوشینگ ممکن است قاعدگی نامنظم را نیز تجربه کنند. در برخی موارد ، قاعدگی به طور کلی از بین میرود. سندرم کوشینگ درمان نشده در زنان می تواند منجر به مشکلات بارداری شود.
سندروم کوشینگ در مردان
همانطور که در مورد زنان و کودکان اشاره شد ، مردان مبتلا به سندرم کوشینگ نیز می توانند علائم اضافی دیگری را تجربه کنند.
مردان مبتلا به سندرم کوشینگ ممکن است دارای علائم زیر باشند:
- اختلال در نعوظ
- از دست دادن میل جنسی
- کاهش باروری
دلایل ایجاد سندروم کوشینگ
کورتیزول ساخته شده در بدن نقش بسیار مهمی دارد. نقش عمده کورتیزول، کمک به نرمال کردن فشار خون ،عملکرد صحیح سیستم قلبی عروقی، کاهش بیماری های ناشی از ضعف سیستم ایمنی ، توازن اثرات هورمون انسولین در شکستن قندها برای انرژی و همچنین تنظیم سوخت و ساز پروتئین، چربی و کربوهیدرات می کند.
از دیگر مهمترین وظایف کورتیزول پاسخ به استرس می باشد. استرس در زنان در۳ ماه آخر بارداریشان و ورزشکاران دیده نشده و این به خاطر هورمون کورتیزول می باشد. به طور کلی افزایش این هورمون در افراد افسرده، الکلی ها، افراد دارای سوء تغذیه و مشکلات دیگر دیده شده است.
انواع مختلفی از تومور ها نیز می توانند منجر به تولید بالاتر کورتیزول شوند. برخی از این موارد عبارتند از:
- تومورهای غده هیپوفیز:غده هیپوفیز بیش از حد هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)ترشح می کند که باعث تولید کورتیزول در غدد فوق کلیوی می شود. این بیماری کوشینگ نامیده می شود.
- تومورهای خارج رحمی: اینها تومورهایی در خارج از هیپوفیز هستند که ACTH تولید می کنند. این نوع تومورها معمولاً در ریه ، پانکراس ، تیروئید یا غده تیموس ظاهر می شوند.
- ناهنجاری یا تومور غده فوق کلیه: یک ناهنجاری فوق کلیوی یا تومور می تواند منجر به ایجاد الگوهای نامنظم در تولید کورتیزول شود.همین اخلال می تواند باعث سندرم کوشینگ شود.
- سندرم کوشینگ ارثی: اگرچه سندرم کوشینگ به طور معمول ارثی نیست ، اما تمایل ارثی به تومورهای غدد درون ریز وجود دارد.
درمان این سندرم
جهت درمان سندرم کوشینگ باید میزان هورمون کورتیزول در بدن بیمار تا حد طبیعی پایین آورده شود. از جمله راه های درمانی عبارتند از :
- کاهش مصرف داروهای کورتیکواستروئید
- عمل جراحی : عمل جراحی زمانی توصیه می شود که علت بروز سندرم کوشینگ وجود تومور باشد.
- پرتو درمانی : اگر جراح نتواند کاملا تومور موجود در غده هیپوفیز را خارج کند، از پرتودرمانی استفاده می کند.
- دارو درمانی : در صورت عدم موفقیت درمان با جراحی و پرتو درمانی، باید داروها برای کنترل تولید کورتیزول مورد استفاده قرار گیرد.
- درمان خانگی:
-فعالیت بدنی آرام
-تغذیه
-مراقبت از سلامت روان
-تسکین درد به آرامی با حمام آب گرم و ماساژ